Murat Cenk Akademi Ofisi

1848 İhtilali'nin Sonuçları bir çok devleti etkilemiştir. Bunlardan birisi de Osmanlı Devletidir. Osmanlı devletini etkilemiş midir? Etikleri neler olmuştur? 1848 İhtilalleri ve Osmanlı devleti

1848 ihtilali ve Osmanlı devleti

» 1848 ihtilalleri Osmanlı Devleti'nin siyasal rejmi üzerinde doğrudan bir etkisi olmamıştır. Fakat iki konuda Osmanlı Devleti için diplomatik sıkıntı yaratmıştır.

» Birincisi Eflak ve Boğdan sorunu

» İkincisi de Macar Mültecileri sorunudur.

» 1806 – 1812 Osmanlı Rus savaşı çıkmıştı. Sebebi Eflak Boğdan meselesi idi. 1812 tarihli Bükreş barışına göre de Rusya Eflak ve Boğdan’dan askerini çekmeyi kabul ediyordu.

» Macarların bağımsızlık için ayaklanmaları Eflak ve Boğdan’a da etki yaptı ve burada halk bağımsızlık ve Eflak ve Boğdan'ın birleşmesi için ayaklandı. Hatta bir anayasa hazırlandı ve geçici bir hükümet de kuruldu.

» Rusya ise kendi sınırları dibinde böyle bir liberal ve milliyetçi bir hareketin güvenliğine tehdit teşkil ettiğini ileri sürerek Eflak ve Boğdan'ın kuzey kısımlarına askerini soktu.

» Osmanlı Devleti de Eflak ve Boğdan'ın güney kesimlerine askerini soktu ve buraları kontrolü altında aldı.

» Rusya kendi işgalinin geçici olduğunu bildirdiyse de Osmanlı Devleti bu teminatla yetinmedi. Ve Divan-ı Humayun başkatibi Fuad Efendiyi Eflak ve Boğdan konusunda görüşmek üzere Saint Petsrsburg'a gönderdi.

» Fuat Efendi Rusya ile bir anlaşma imzalayarak İstanbul'a döndü.

» Bu anlaşmaya göre Rusya İmparatoru ile Osmanlı padişahı Eflak ve Boğdan'ı liberal ve ihtilalci hareketlerden korunmak için iş birliği yapacaklardı. Eflak ve Boğdan beyleri de Osmanlı Devletiyle Rusya arasında beraberce tespit edilecek fakat Osmanlı Devleti tarafından atanacaklardı. Ayrıca 1848 ihtilallerinin etkileri tamamen ortadan kalkıncaya kadar Rusya ve Osmanlı Devleti kontrolleri altında ki topraklarda 25-30 bin kadar asker bulunduracaklar ve güvenlik tamamen sağlanınca bu askerlerini geri çekeceklerdi.

» Rusya'nın Eflak ve Boğdan'a bu müdahalesi ordaki nüfusunun artmasına ve Osmanlı nüfusunun da silinmesine geniş ölçüde tesir etti.

» Macarların milli bağımsızlık hareketi 1849 Ağustosun da Rus orduları tarafından kanlı bir şekilde bastırılınca Macar milliyetçileri ile bunlara yardıma koşan Polonyalı milliyetçiler başlarına gelecekleri bildiklerinden canlarını kurtarmak için Osmanlı Devleti'ne sığındılar.

» Avusturya, Macarların ve Rusya da sığınmış olan Polonyalıların kendilerine iadesini Osmanlı Devleti’nden istediler. Lakin Osmanlı Devleti egemen bir devlet olarak bu mültecileri iade etmeyi onuru ile bağdaştıramadı. Kaldı ki bu mülteciler, milletler arası hukuka göre de “Siyasi suçlu” sayılırdı ve iadeleri de gerekmezdi.

» Fakat Avusturya ve Rusya iade hususunda o kadar ısrar ettiler ki Osmanlı Devleti'ne kesin uyarı niteliğinde notalar vererek mültecilerin iadesini istediler ve Osmanlı Devletiyle diplomatik münasebetlerini kesme tehdidinde bulundular.

» Bunun üzerine Osmanlı Devleti bu mültecilere Müslüman olmayı teklif etti. Birçoğu bu teklifi kabul ile Müslüman oldu. Osmanlı Devleti de bunlara yüksek rütbelerle Osmanlı ordusunda görevler verdi.

» Bu durum Avusturya ve Rusya'yı daha çok kızdırdı. Bu mültecileriler sorunu dolayısıyla Osmanlı Devleti'nin Avusturya ve Rusya ile arasının açılması, münasebetlerin gerginleşmesi üzerine İngiltere ve Fransa Osmanlı Devleti'ni desteklediklerini açıkladılar.

» Osmanlı Devleti'nin bu hukuki, insancıl ve onurlu davranışını İngiliz ve Fransa kamuoyları ile Amerikada bile o derece büyük bir sempati uyandırdı ki bu ülkelerde Osmanlı Devleti lehine gösteriler bile yapıldı.

» Avusturya ve Rusya Osmanlı Devleti'ne daha fazla bastırmak için İstanbul'daki elçilerini geri çektiler. Bu iki devlet ile Osmanlı Devleti arasındaki münasebetler bir savaş havasına doğru gitmekteydi ve Osmanlı Devleti de Avrupa'dan destek gelince kararlılıkla hareket etme yolunu seçti.

» Padişah Abdülmecid, Avusturya imparatoru ile Rus çarına birer mektup yazmaya karara verdi. Mektubu Fuat Efendi ile birlikte Rusya’ya gönderdi. Mektupta mültecilerin herhangi bir zararlı faaliyetlerine izin verilmeyeceği belirtiliyor ve çağırın elini kalbine koyarak ve kendisini böyle bir halde farz ederek cevap vermesini rica ediliyordu.

Rusya ile varılan anlaşmaya göre Rusya uyruklu mülteciler 3 kısıma ayrılıyordu.

» Birinci Müslümanlığı kabul edip Osmanlı Devleti'nde kalanlar belirli bir yerlere oturmaya mecbur kalacaktır.

» İkinci Rusya uyrukluğunu devam ettirmek isteyenler Tespit edilip Osmanlı ülkesinde çıkarılacak diğerlerinin hayatına dokunulmaması kaydıyla dönmelerine izin verilecektir.

» Üçüncü Başka bir devletin uyruğuna geçenlerin de bu devlete girmeleri sağlanacak Rusya uyruğunda kalan Polonyalılar bir vapurla Malta ya gönderilecek

» Avusturya gelince söz konusu olanlar esas itibariyle Macarlardan Osmanlı Devleti'nde kalanlar Kütahya'ya yerleştirildiler. Avusturya ile de sorun çözülmüş oldu.

1848 İhtilali Serisi: